Begin november verschijnt het rijk geïllustreerde boek De kunst van de verleiding – Bier, kunst en reclame: de betovering van het affiche van Onno Kleefkens, auteur en kenner van de bier– en reclamegeschiedenis. Het boek laat zien hoe bierreclame zich in de afgelopen twee eeuwen ontwikkelde van eenvoudige geveltekens tot kleurrijke affiches die het straatbeeld bepaalden. De visuele campagne werd steeds belangrijker. Met het affiche als uitgangspunt vertelt Kleefkens in zijn boek hoe kunst, techniek en commercie elkaar beïnvloedden. Op Historiek publiceren we enkele fragmenten:
De kunst van de verleiding
In het begin was bier gewoon bier. Het vloeide uit kruiken en tonnen, zonder dat iemand zich druk maakte om merken, logo’s of pakkende slogans. Wie dorst had, dronk wat er was. Reclame? Dat bestond nog niet. In de steden van de late Middeleeuwen hingen brouwers geen uithangborden met hun namen, maar plaatsten ze een ‘bierstaak’: een paal met een zespuntige ster of een korenschoof. Dit simpele teken vertelde de voorbijganger dat er binnen bier te vinden was.
In de Nederlanden werd het bier ook zichtbaar in het straatbeeld. In Muiden liet een Gooische herbergier zichzelf in steen uithakken en boven zijn deur plaatsen. Gevelstenen vertelden het verhaal van brouwerijen, en maakten namen bekend. Zo ontstonden voorkeuren: men vroeg niet zomaar om bier, maar om Amersfoortsch Hoppebier of Goudsche Kuyt. Een subtiel maar belangrijk verschil – de naam van het product begon zwaarder te wegen dan de anonieme tapkraan.
Opkomst van de reclame
In de negentiende eeuw vond een belangrijke ontwikkeling plaats op het gebied van reclame: de uitvinding van de lithografie in 1796 door Alois Senefelder. Deze revolutionaire drukmethode, ook bekend als steendruk, maakte gebruik van een gepolijste kalkzandsteen, afkomstig uit Solnhofen, en een speciale inkt, bestaande uit was, talg, zeep, dennenroet en water, die Senefelder zelf had ontwikkeld. Bij dit proces werd een zijdelings omgekeerd drukmotief met vette inkt op een gladde steen aangebracht. Na bevochtiging met een waterige oplossing hechtte de inkt zich alleen aan het waterafstotende motief, dat vervolgens op papier kon worden afgedrukt. Wat begon als een technisch experiment groeide uit tot het fundament van de moderne reclame.
Steendruk groeide uit tot een populaire methode voor kleurreproducties. De vrijheid van expressie in dit nieuwe genre moedigde spontaniteit aan. Jules Chéret, een bedreven lithograaf én kunstenaar, wordt beschouwd als de pionier van de affichekunst. In 1866 opende hij zijn eigen lithografische atelier en drukkerij aan de Rue Bergère 20 in Parijs. Een speciale drukpers, geïmporteerd uit Engeland, stelde hem in staat om grote affiches te produceren van wel 193 x 144 cm.
lees hier verder: https://historiek.net/bier-affiche-reclamegeschiedenis/177385
